کد مطلب:35743 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:26

گنجینه پرسمان » اعتقادات

تبيين نظريه كساني كه معتقدند از برخي آيات قرآن «سهو و نسيان» پيامبر استفاده ميشود چيست و چگونه نقد ميشود؟

ممكن است گفته شود كه از برخي از آيات استفاده ميشود كه امكان دارد پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله و سلم گاهي دچار «نسيان» شود، چنانكه ميفرمايد:
«وَ إذا رَأيتَ الذينَ يَخُوضُونَ في اياتِنا فَأعرِض عِنهُم حَتي يَخُوضُوا في حَدِيثٍ غَيرهُ وَ إما يُنسِيَنَكَ الشَيطانُ فَلا تَقعُد بَعدَ الذكري مَعَ القَومِ الظالِمِينَ» انعام/68
[هر موقع كساني را كه در آيات ما طعن ميزنند ديدي، از آنان روي برگردان، و اگر شيطان از خاطر تو برد، پس از يادآوري با ستمگران منشين].
آيه صريحا به پيامبر دستور ميدهد كه با طعن زنندگان به آيات الهي معاشرت نكند و اگر از راه فراموشي، با آنان مجالست نمود، پس از يادآوري، بايد مجلس آنان را ترك گويد و ديگر با آنها معاشرت نكند.
ولي با يك ملاحظه كوتاه روشن ميشود كه مقصود از اين خطاب حقيقتا شخص پيامبر نيست اگر چه ظاهرا خطاب به پيامبر است، و نمونههاي آن در قرآن زياد است.
گواه بر اين تفسير اين است كه متعلق نسيان در اين آيه، عمل به يك وظيفه الهي ميباشد و آن، ممنوع بودن معاشرت با دسته مخصوص است و اگر مقصود، خود پيامبر باشد بايد به حكم اين آيه، معصيت سهوي را بر پيامبر جايز بشماريم، در صورتيكه ميدانيم گفته شد كه پيامبران از معاصي مطلقا به طور عمد و سهو پيراسته هستند و اگر گفتگويي هست در امور عادي است.
قرينه ديگر بر اين مطلب، آيه بعدي است كه دايره خطاب را وسيعتر گرفته و موضوع را متبهن قرار داده است، چنانكه ميفرمايد:
«وَ ما عَلَي الذينَ يَتَقُونَ مِن حِسابِهِم مِن شَيءٍ وَ لكِن ذِكري لَعَلهُم يَتَقُون» انعام/69
[حساب كساني كه پرهيزگارند از آنان كه به آنان تذكر ميدهند جداست، ولي اين يادآوري و تذكري است تا بپرهيزند].
از اين جمله به دست ميآيد كه مقصود در آيه پيش، نوع مردم است. بنابراين با ملاحظه دليل عقلي كه پيامبران از هر گناه عمدي و سهوي پيراستهاند و نيز با در نظر گرفتن ذيل آيه كه موضوع را مطلق پرهيزگاران قرار داده است روشن ميشود كه مقصود واقعي از خطاب، مردم است (مفاتيح الغيب رازي، ج4ص92، و الميزان، ج7، ص145)، و آيه مورد بحث از قبيل : «اياك أعني و اسمعي يا جاره» ميباشد. (مثلي است در زبان عربي كه مفهوم آن اين است: به تو ميگويم تا همسايه بشنود)

---

: آية الله جعفر سبحاني
رسالت جهاني پيامبران و برهان رسالت